KETERANGKUMAN terbukti menjadi tema berulang pada Ramadan kali ini. Sebahagiannya ini disebabkan langkah pencegahan Covid-19 yang lebih longgar: berbanding tahun lepas, lebih ramai orang dapat hadir untuk solat tarawih pertama di Istana Besar Seri Menanti, selepas tembakan meriam yang secara tradisinya menandakan permulaan puasa.

Berikutan pengumuman Penyimpan Mohor Raja-raja (kiraan hari Islam bermula pada Maghrib, bukan pada tengah malam).

Tahun ini juga, tradisi berbuka puasa diraja merentasi pelbagai luak (daerah) Tanah Mengandung telah dihidupkan semula.

Setiap minggu, Yang di-Pertuan Besar dan Tunku Ampuan Besar akan mengunjungi masjid-masjid di Ulu Muar, Jempol, Terachi, Gunung Pasir, dan Inas untuk bersembahyang, berbuka puasa dan berinteraksi dengan masyarakat setempat yang diketuai oleh Penghulu-penghulu yang bertanggungjawab terhadap baginda dengan Adat Perpatih negeri.

Amat menggembirakan melihat golongan muda bersuka ria dalam acara ini: apabila ditanya pendapat tentang sekolah dan masa depan, secara amnya terdapat rasa optimis bahawa terdapat masa depan yang cerah walaupun di kawasan luar bandar.

Dalam perhimpunan ringkas tetapi bermakna ini, kita juga melihat persimpangan unik antara adat Negeri Sembilan dan Islam sepanjang sejarah yang telah dikekalkan dengan bangganya.

Salah satu contohnya ialah pembangunan masjid yang dibina di atas tanah yang disumbangkan oleh ibu suku tempatan.

Kebetulan pada Ramadan ini genap 100 tahun kemangkatan Tuan Tulis (Haji Ismail Hussein), seorang tokoh agamawan persuratan yang tulisan dan ajarannya menyumbang kepada perkembangan Islam di Negeri Sembilan dan negeri jiran Pahang.

Legenda mengatakan bahawa, walaupun selepas kematiannya, beliau telah muncul dalam mimpi untuk menyembuhkan datuk moyang saya Tuanku Muhammad yang sedang sakit semasa di London pada tahun 1925!

Satu lagi kebetulan pada Ramadan tahun ini ialah pengiktirafan Penghulu Luak yang baharu.

Jempol baru-baru ini menyaksikan pemilihan - melalui peraturan demokrasi matrilineal tersendiri suku berkaitan - Penghulu ke-12nya, dan mengikut tradisi pemegang jawatan baharu itu dibawa ke Istana untuk dipersembahkan kepada Yang di-Pertuan Besar.

Duluan kuno menentukan janji untuk menegakkan tanggungjawab jawatan itu, tetapi penyandangnya membawa pengalaman abad ke-21 dalam insurans dan menjalankan perusahaan kecil.

Selepas singgah di Port Dickson untuk memulakan semula pemulihan komuniti skuasy tempatan, yang dihalang oleh Covid-19 beberapa tahun belakangan ini, saya kembali ke KL di mana pelbagai acara berbuka puasa telah meneruskan kepelbagaian aspek di Malaysia.

PENDIDIKAN BERKUALITI

Saya amat gembira kerana Pengarah Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur menyertai majlis berbuka puasa di kafe yang dikendalikan oleh Dignity for Children Foundation, di mana pendidikan berkualiti dan pelbagai aktiviti vokasional telah menaikkan semangat kanak-kanak selama 25 tahun.

Dalam banyak kes, pelajar telah menjadi guru di sekolah yang diasaskan oleh seorang paderi tetapi dihadiri oleh kanak-kanak dari semua agama dan bangsa.

Dalam ucapan saya, saya menegaskan bahawa kerajaan perlu segera mengambil tindakan untuk mengiktiraf usaha ini dengan sewajarnya melalui pemberian lesen untuk institusi dan pengiktirafan pelajar itu sendiri: isu yang turut dihadapi rakan-rakan saya di Yayasan Chow Kit dan Ideas Academy yang turut menghadiri majlis tersebut.

Bulan April juga merupakan Bulan Autisme Sedunia, dan rakan-rakan dari IDEAS Autism Centre (IAC) cawangan Rawang dan Nilai membuka reruai di Nu Sentral untuk mengetengahkan isu-isu mengenai kanak-kanak yang mengalami gangguan spektrum autisme (ASD).

Kesedaran telah meningkat sejak beberapa tahun ini, dibantu oleh contoh hebat perniagaan kecil yang dikendalikan oleh orang yang mempunyai ASD, dan perniagaan besar perlahan-lahan menerima pakai dasar untuk memastikan amalan pengambilan pekerja yang lebih inklusif.

Inisiatif kerajaan persekutuan dan negeri juga telah membantu: daripada pendaftaran yang lebih baik dan bantuan khusus untuk orang kurang upaya, buku panduan PLANMalaysia untuk bandar mesra autisme, sekolah GENIUS Kurnia yang dikendalikan di bawah kerjasama antara Kementerian Pendidikan dan Kementerian Kesihatan, dan 'Neurodiverse @ Work Movement' oleh HRD Corp. Amat penting bahawa setiap lokasi juga sensitif kepada penghidap autisme.

Dalam hal ini, Pusat Membeli-belah Sunway Putra telah menjadi peneraju dalam menjadi pusat membeli-belah mesra autisme, manakala inisiatif ‘Butterfly Effect’ oleh KLIA menawarkan kemudahan untuk pengembara autisme dan kelainan upaya tersembunyi yang lain.

Itu hanyalah sebahagian daripada usaha sedia ada dan semakin berkembang untuk penghidap autisme, tetapi lebih banyak yang perlu dilakukan untuk menanam kesedaran dan kemudahan ini dalam dasar negara.

Sementara itu, kempen semasa IAC - Bringing Smiles to Autistic Children this Ramadan - bertujuan untuk menyediakan bekalan makanan, terapi, program pendidikan dan latihan untuk pelajar kami dan keluarga mereka.

Saya berharap anda, pembaca yang budiman, tersentuh dengan semangat keterangkuman dan amal pada Ramadan ini juga!

Untuk menyumbang kepada kempen Ramadan IDEAS Autism Centre, berikan sumbangan anda kepada akaun bank 8600241790, CIMB Islamic Bank Berhad (IDEAS Berhad).

* Tunku Zain Al-‘Abidin merupakan Penaung kepada Hands Percussion dan Euroasia Association of Performing Arts