ISU kelemahan nilai mata wang ringgit telah menimbulkan pelbagai reaksi daripada banyak pihak.
Bukan setakat melibatkan pengurus dana tempatan dan luar negara malah ia menjadi topik bualan di peringkat Parlimen membabitkan ahli politik.
Kelemahan ringgit sehingga mencecah sekitar RM4.60 berbanding Dolar Amerika Syarikat (AS) dilihat nilai paling rendah dalam tempoh 24 tahun bukan disebabkan faktor tempatan.
Keadaan dikeruhkan lagi apabila terdapat pihak yang membandingkan kejayaan tambatan nilai ringgit iaitu RM3.80 berbanding Dolar AS sekitar tahun 1998.
Apakah pengawal selia kepada mata wang tempatan iaitu Bank Negara Malaysia (BNM) tidak mengambil langkah sewajarnya ketika nilai ringgit terus merosot dan hanya berpegang prinsip kepada teori pasaran kewangan terbuka semata-mata?
Ikuti wawancara khas bersama Editor Bisnes Sinar Harian, Meor Shahrom Zainuddin bersama Gabenor BNM, Tan Sri Nor Shamsiah Mohd Yunus untuk mengetahui peranan bank pusat itu terhadap mata wang negara.
SINAR HARIAN: Berapa peratus penurunan nilai ringgit berbanding dolar dan apakah ia sesuatu yang membimbangkan. Bagaimana pula kedudukan nilai mata wang negara-negara serantau?
Nor Shamsiah: Walaupun nilai Ringgit Malaysia berbanding Dolar AS telah merosot sejak Februari tahun ini, ringgit telah mengukuh berbanding mata wang lain seperti Yen Jepun (15.5 peratus), Paun Sterling (8.2 peratus), Euro (4.4 peratus), Won Korea (7.3 peratus) dan Baht Thailand (0.9 peratus). Secara keseluruhannya, kadar pertukaran berbanding dengan rakan perdagangan utama telah menokok sedikit sebanyak 0.1 peratus.
Nilai ringgit yang menurun sebanyak 8.6 peratus berbanding Dolar AS sejak awal tahun 2022 adalah sejajar dengan pergerakan mata wang serantau (ASEAN-5 dan juga negara maju) yang pada puratanya menyusut nilai antara -4.8 peratus kepada -19.1 peratus berbanding dengan Dolar AS. Jika dibandingkan dengan Singapura, purata Kadar Semalaman Singapura (Singapore Overnight Rate Average, SORA) telah meningkat sebanyak sekitar 245 mata asas pada tahun ini berbanding dengan peningkatan sebanyak 75 mata asas di Malaysia.
Apakah aktiviti perdagangan dan pertumbuhan ekonomi negara terjejas, jika nilai ringgit terus lemah?
Penurunan Ringgit Malaysia setakat ini tidak menjejaskan pemulihan ekonomi yang mampan. Ini terbukti berikutan pertumbuhan dan prestasi ekonomi yang kekal kukuh (KDNK S2 2022: 8.9 peratus tahun ke tahun; Indeks pengeluaran perindustrian, IPI S2 2022: 12.1 peratus tahun ke tahun; Pertumbuhan upah sektor swasta S2 2022: 7.8 peratus tahun ke tahun).
Saya juga ingin menjelaskan bahawa pergerakan ringgit berbanding mata wang serantau adalah lebih penting bagi menentukan tahap daya saingan Malaysia di pasaran global dalam jangka masa terdekat. Jika nilai ringgit bertahan dan tidak berubah berbanding dengan Dolar AS pada waktu kesemua mata wang negara jiran menurun, ini bermakna barangan dan perkhidmatan di Malaysia akan menjadi lebih mahal berbanding dengan negara-negara tersebut. Keadaan ini seterusnya akan menjejaskan eksport dan peluang pekerjaan di negara kita.
Bagaimanapun, saya juga ingin menekankan bahawa pengeksport dan pengeluar tidak boleh menyandarkan daya saing mereka semata-mata ke atas nilai mata wang yang kompetitif sebaliknya perlu bersaing berdasarkan kualiti produk yang baik serta produktiviti yang tinggi. Keutamaan seharusnya terus diberikan pada usaha memperkukuh modal insan dan meningkatkan nilai tambah pada barangan dan perkhidmatan yang ditawarkan bagi memastikan pertumbuhan yang lebih mampan.
Apakah kelemahan ringgit akan menjejaskan urus niaga domestik kerana kebanyakan barang dan bahan mentah adalah import. Dan bagaimana pula aktiviti kewangan negara membabitkan tukaran asing?
Pasaran kewangan global kini berada dalam persekitaran yang tidak menentu disebabkan oleh faktor-faktor luaran seperti gangguan bekalan, konflik ketenteraan di Ukraine dan harga komoditi yang semakin meningkat. Namun begitu, pasaran kewangan dan pengantaraan kewangan (financial intermediation) domestik yang kekal teratur terus memberi sokongan kepada ekonomi.
Perlu ditekankan juga bahawa keputusan untuk melaraskan Kadar Dasar Semalaman (OPR) bukan bertujuan untuk menyokong ringgit. Meskipun Jawatankuasa Dasar Monetari (MPC) mengambil kira pergerakan dalam kadar pertukaran ringgit dan faktor-faktor luaran yang lain, ia dinilai setakat mana memberikan kesan kepada imbangan risiko terhadap inflasi dan prospek pertumbuhan ekonomi Malaysia.
Jika OPR dilaraskan untuk mengukuhkan ringgit berbanding Dolar AS, OPR perlu dinaikkan dengan lebih mendadak untuk ia memberikan kesan. Langkah ini bukan sahaja tidak dapat menjamin kenaikan ringgit yang mampan memandangkan persekitaran Dolar AS yang kukuh malah ia juga akan memberi kesan kepada golongan pengguna dan peniaga.
Penurunan nilai ringgit membawa kesan positif kepada golongan tertentu namun ada juga yang terjejas akibatnya. Dari segi perdagangan, penurunan nilai ringgit boleh menyebabkan peningkatan pendapatan pengeksport dalam nilai ringgit meningkat. Barangan dan perkhidmatan Malaysia juga secara relatif lebih murah sekali gus menjadi tarikan kepada pembeli.
Secara amnya, ini membantu peniaga melindungi sebahagian daripada perolehan mereka dan membantu mengehadkan kadar kehilangan pekerjaan bagi rakyat Malaysia.
Namun begitu, bagi pelabur, mereka bukan hanya mengambil kira prestasi ringgit malah lebih penting adalah potensi ekonomi Malaysia, kualiti infrastruktur dan kemahiran tenaga kerja tempatan dalam keputusan pelaburan mereka.
BNM peka bahawa pergerakan ringgit akan mempunyai kesan ke atas harga barangan. Namun begitu, pergerakan kadar pertukaran hanyalah satu daripada faktor yang mendorong kepada kenaikan harga. Faktor-faktor lain termasuk ke naikan kos pengangkutan dan kos tenaga juga memainkan peranan penting dalam menentukan harga barangan tempatan.
Kesan kadar pertukaran terhadap inflasi tidak berkait secara sepenuhnya (one-to-one). Ini kerana hanya 20 peratus kos input diimport dan tertakluk kepada pergerakan mata wang. Oleh yang demikian, pihak kerajaan telah mengambil langkah-langkah yang lebih holistik dan komprehensif dalam membantu rakyat menangani tekanan inflasi dan kos sara hidup yang lebih tinggi. Ini termasuk pelbagai bantuan sosial termasuk pemindahan tunai yang disasarkan seperti Bantuan Keluarga Malaysia (BKM).
Setakat ini, prestasi KLCI Malaysia adalah sejajar dengan pasaran ekuiti serantau yang lain dengan penurunan sebanyak -4.5 peratus sejak 1 Januari 2022. Pasaran ekuiti domestik juga telah menerima aliran masuk bersih oleh warga asing (jumlah aliran masuk portfolio oleh warga asing sejak 1 Januari: AS$1.9 bilion).
Ramai yang terlepas pandang, pasaran bon negara merupakan yang ketiga terbesar di Asia dan menarik minat pelabur dalam dan luar negeri. Setakat ini, aliran keluar oleh warga asing daripada pasaran bon negara adalah lebih kecil berbanding negara serantau (Malaysia: -AS$1.3 bilion, purata serantau : -AS$2.4 bilion).
Bank-bank terus berdaya tahan dalam keadaan volatiliti ringgit. Sekitar satu perlima daripada hutang luar negeri bank adalah dalam denominasi ringgit dan dengan itu terlindung daripada volatiliti kadar pertukaran wang. Bank-bank terus memegang aset mudah tunai mata wang asing yang besar dan mempunyai akses kepada saluran dana yang khusus.
Bank-bank juga terus aktif menguruskan ketidakpadanan mata wang asing setara dengan kesanggupan pengambilan risiko mereka. Bank-bank terus menyokong aktiviti pengantaraan kewangan ketika ekonomi dibelenggu kesan pandemik dan juga apabila ekonomi semakin pulih.
Walaupun BNM tidak menyasarkan sebarang paras kadar pertukaran ringgit, BNM telah dan akan terus memastikan tiada perubahan secara drastik atau melampau dalam nilai ringgit menerusi intervensi mata wang asing foreign exchange intervention (FXI), memastikan adanya dasar-dasar berhemat untuk mengelak daripada berlaku ketidakseimbangan dalam sistem kewangan berserta usaha untuk mendalamkan pasaran kewangan.
Ini termasuk melaksanakan beberapa inisiatif untuk meningkatkan akses dan menarik pelabur asing ke pasaran bon domestik, menambah baik mudah tunai bon untuk pasaran sekunder serta memperkukuh struktur dan mudah tunai pasaran pertukaran asing. Inisiatif ini telah membantu mengekalkan Malaysia dalam senarai Indeks Bon Kerajaan Dunia World Government Bond Index (WGBI) FTSE Russell pada bulan Mac 2021.
Bagi jangka masa yang lebih panjang, kerajaan juga telah memberi keutamaan kepada usaha-usaha untuk meningkatkan produktiviti, memperkukuh modal insan negara serta meningkatkan nilai tambah pada barangan dan perkhidmatan kita serta bukannya sekadar bergantung pada dasar ringgit yang khusus.
Sebagai contoh, kerajaan telah meningkatkan tumpuan untuk menggalakkan pelaburan ke dalam industri membangkit (contohnya industri digital) seperti pelancaran zon perdagangan bebas digital pada 2017 dan penubuhan Malaysian Research Accelerator for Technology and Innovation (MRANTI) untuk merangsang pengkomersialan penyelidikan dan pembangunan (R&D) melalui Kerjasama Awam dan Swasta (PPP) pada 2021. Penerapan agenda Alam Sekitar, Sosial dan Tadbir Urus (Environmental, Social and Governance, ESG) juga diutamakan bagi memastikan Malaysia terus berdaya saing pada peringkat global.
Usaha-usaha ini akan terus meningkatkan asas ekonomi yang akan mendorong kemasukan pelaburan langsung asing foreign direct investment (FDI) dan portfolio ke Malaysia, lantas membawa pengukuhan nilai ringgit dengan cara yang lebih mampan. Justeru itu, apabila ketidaktentuan masa kini surut, nilai ringgit pasti akan lebih cenderung untuk mencerminkan asas-asas ekonomi. Ia juga akan menyumbang kepada National Investment Aspirations (NIA) untuk memastikan Malaysia mencapai pertumbuhan negara yang dipercepatkan.
Apakah kesan jika ringgit ditambat atau sebaliknya untuk tempoh jangka panjang?
Tidak, ringgit tidak akan ditambat kepada mana-mana mata wang lain. Kejayaan langkah menambat ringgit pada tahun 1998 tidak boleh dibandingkan dengan keadaan pada masa ini. Ekonomi Malaysia sangat berbeza jika dibandingkan dengan ekonomi pada tahun 1998. Berbalik kepada analogi sebelum ini, pesakit perlu mengambil ubat yang betul dengan dos yang tepat.
Sebagai contoh, jika pesakit kencing manis, doktor tidak akan memberikan ubat penahan sakit kerana ia tidak mengubati atau merawat penyakit itu. Ubat diberi mesti sesuai dengan penyakitnya. Dalam hal ini, penambatan ringgit bukan polisi yang sesuai.
Wujud keburukan dan risiko yang tinggi sekiranya ringgit ditambat. Seandainya nilai ringgit ditambat, BNM perlu mengikuti sepenuhnya dasar monetari negara yang mata wangnya menjadi asas ringgit ditambat.
Sebagai contoh, jika ringgit ditambat kepada Dolar AS, sekiranya kadar AS Federal Reserve meningkat sebanyak 425 mata asas secara keseluruhan pada tahun 2022, OPR juga perlu dinaikkan sebanyak 425 mata asas kepada enam peratus meskipun Malaysia berada pada tahap pemulihan ekonomi dan tekanan inflasi yang berbeza daripada AS.
Rakyat Malaysia akan terpaksa menanggung kadar faedah yang jauh lebih tinggi dan ekonomi Malaysia akan terjejas.
Jika BNM ingin mengawal dasar monetari dalam negeri dengan lebih berkesan, tambatan ringgit perlu dilengkapi dengan langkah kawalan modal (capital controls) untuk mengelakkan penjualan ringgit secara besar-besaran yang boleh mengancam kestabilan tambatan ringgit.
Namun, pelaksanaan langkah kawalan modal adalah sesuatu yang sangat menakutkan pelabur dan ia sudah pasti akan menjejaskan kemasukan pelaburan asing ke Malaysia. Ini selanjutnya boleh mendatang kesan-kesan negatif kepada ekonomi seperti hilang peluang pekerjaan dan sebagainya.
Oleh itu, pada masa ini, dasar yang terbaik ialah untuk membenarkan nilai ringgit disesuaikan secara fleksibel, di mana pergerakan ringgit adalah selaras mengikut penawaran dan permintaan ringgit supaya Malaysia terus berdaya saing dan kadar dasar monetari boleh disesuaikan menurut keperluan ekonomi negara. Pada masa yang sama, BNM akan terus memastikan volatiliti ringgit tidak berlebihan dan pasaran pertukaran asing kekal teratur.
